door Pieter Beck (die zich soms occasioneel bezondigt aan slapstick – klik voor beeldmateriaal), docent & improvisatietheaterspeler & clown bij FUS!
Wat is slapstick?
Slapstick is comedy. Comedy waarin visuele humor de hoofdrol speelt. Hoe? Met lichamelijke acties grappige ongelukken maken. In een slapstick komen de accidenten bij voorkeur ook nog eens snel na elkaar.
De toeschouwer verheugt (oeps, we weten ook niet waarom we dit woord “verheugen” gebruiken) zich en denkt bij zichzelf “oeps!”. Maar het gevoel van die OEPS is goedaardig, want hoe geloofwaardig het ook lijkt… de kijker weet dat het niet echt is. Anders dan de OEPS die je voelt bij de vele fail-video’s op YouTube of als je het voorrecht hebt om iemand live diens been te zien breken. En toch willen de slapstick-artiesten jou het gevoel geven van “oeps, dat was precies niet de bedoeling.” En dat is dan ook de kunst… de kunst van “ongelukken” maken.
Weet je nog altijd niet wat het is?
Misschien helpen deze oepskes:
- glijpartij over een bananenschil. Oeps!
- gooien met taart? Oeps!
- mensen die een langwerpig voorwerp dragen en bij het draaien er iemand mee tegen het hoofd stoten
- chaotische achtervolgingen door druk verkeer binnenshuis of buitenshuis
Slapstick? Waarom heet dat zo?
Films hadden vroeger geen geluid. Die films noemde men stille (of stomme) films. In die films zat dus vaak slapstick. Charlie Chaplin & Buster Keaton, die maakten vaak zo’n films zonder actiegeluiden. Vaak was er instrumentele muziek te horen in de theaterzalen bij deze films. Soms was dat een orkest of live piano. Soms was dat een slapstick. Deze stick/stok maakte veel geluid en daarmee sloeg men als iemand een klap kreeg of viel of botste. Nog vroeger heette die slapstick “battacio”, dat was in de commedia dell’arte.
Mister Bean & beetje Belgische trots.
Wist je dat Rowan Atkinson voor Mister Bean een aantal Belgische sketches integraal gestolen heeft. Bvb. die sketch in de kerk. Die werd gemaakt door “Complicité”, een Londens theatergezelschap (uit de jaren ‘80) met o.a. Jos Houben en Micheline Vandepoel. Complicité trok volle zalen, waaronder een bepukkelde Rowan Atkinson. Die heeft dus dezelfde sketch hermaakt, zelfde timings, de grappen, de opbouw,… Maar fysieke comedy was toen niet beschermd met intellectueel eigendomsrecht zoals bij woord en muziek. Het woord plagiaat bestond niet bij physical comedy, terwijl het ook een opeenvolging is van classificeerbare handelingen. “Complicité” trok naar de rechtbank, maar beet in het stof omdat er geen wetgeving was. Mister Bean vernoemde hen wel in interviews jaren later als bron van z’n grappen. Maar financieel is ie wel met de miljoenen gaan lopen. Goeie & dure grap eigenlijk.
Zelf eens doen?
Ik geef soms workshops “slapstick”. Ik vind dat fijn om te geven. Da’s dan een cocktail van mime, pantomime, Vlaamse Gebarentaal, theaterclownerie en fysiek theater. Via fysiek theater tackle je dieper de timing & ritme van grappen. Ideaal voor stand-up-comedians! (Dus comedians-in-spe! Spreek me zeker aan hierover. Timing kan je keihard leren!).
Ik vind het ook fijn om deze workshop te geven aan leerlingen uit basisscholen & secundaire scholen. Omdat de lagere school leerlingen ONGEREMD zijn. En omdat de scholieren niet zeldzaam SCHROOMVOETEND er vaak keihard in opgaan. Ik denk dat dat is omdat “fouten maken” opeens de bedoeling is (maar dit is maar een theorie).
Dus wil je dit eens ervaren? Contacteer me!
Wil je zelf het slapstick-genre kijkend verkennen?
Ga dan met me mee naar een show van James Thierree (kleinzoon van Charlie Chaplin). Wel een dure grap. Maar ik wil gaan. Wie mee wil, por me. Ik por terug, en we gaan. Met genoeg banaantjes mee.
Je moet niet mee met me. Veel dichter bij huis zijn er live checkbare straattheaterfestivals (buiten!) in België (of elders in Europa): Miramiro (Gent), Chassepierre (Florenville), CIRK!, Theater aan Zee (Oostende), De Zomer van Antwerpen, Theater op de Markt (Hasselt), De Clinch (in Clinge), Cirque Plus (Brugge), De Donderdagen (Ninove), De Grote Sierk (Beveren), Smells Like Circus (Gent).
Of! Binnenkort vrijdagavond 7 juni 2024 in De Kring in Gent de voorstellingen van Hannes Goffin (Moed/Courage) en Sven Verelst (Sunset Yamaha). Zie fusimprov.be/try-hards
Of! Iets dat vroeger niet kon. Ga naar YouTube en teleporteer jezelf naar de slapstick periode. Check Laurel en Hardy, Max Linder, Harold Lloyd, Three Stooges, Buster Keaton, Charlie Chaplin, James Thierree. Maar ook: Tom & Jerry, Roadrunner, Benny Hill, Home Alone en Louis de Funès.